Τι είναι το βραχιόνιο πλέγμα

Το βραχιόνιο πλέγμα είναι ένα πολύπλοκο σύστημα ριζών και νεύρων, μέσω του οποίου ελέγχεται η κινητικότητα και η αίσθηση του άνω άκρου. Μια τραυματική βλάβη του βραχιονίου πλέγματος, που ιατρικά αποκαλείται και κάκωση του βραχιονίου πλέγματος συνεπάγεται σε ξαφνική βλάβη σε αυτά τα νεύρα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, απώλεια αίσθησης ή και απώλεια πλήρους κίνησης, δηλ. παράλυσης στον ώμο, στον βραχίονα ή και στο χέρι.

Ανατομία βραχιονίου πλέγματος

Το βραχιόνιο πλέγμα αποτελείται από πέντε ρίζες που ξεκινούν από την περιοχή της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Οι ρίζες αυτές είναι οι πρόσθιοι κλάδοι των νωτιαίων νεύρων Α5, Α6, Α7, Α8 και Θ1, για να δημιουργήσουν στη συνέχεια τα πρωτεύοντα στελέχη, τα δευτερεύοντα στελέχη και τα τελικά περιφερικά νεύρα που νευρώνουν το άνω άκρο. Κάθε ένα από τα νεύρα έχει ξεχωριστή λειτουργία όπως κίνηση μυών ή μεταφορά αισθητηριακών πληροφοριών από το χέρι στον εγκέφαλο. Συνεπώς σε περιπτώσεις κάκωσης είναι πολύ σημαντικό να εντοπισθεί το συγκεκριμένο νεύρο, που έχει υποστεί τον τραυματισμό, ώστε να σχεδιαστεί σωστά η θεραπεία.

Αιτίες και μηχανισμός κάκωσης βραχιονίου πλέγματος

Οι βασικές αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη του βραχιονίου πλέγματος κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

• άμεσοι τραυματισμοί: π.χ. από μαχαίρι.
• έμμεσοι τραυματισμοί: που είναι και οι συχνότεροι και προκαλούνται μετά από βίαιο ελκυσμό του πλέγματος (π.χ. πτώση από μοτοσυκλέτα).
• χρόνια πίεση των στοιχείων του πλέγματος από καρκίνο κορυφής πνεύμονα, φυματίωσης κλπ.

Παρά την προφανή αύξηση των μέσων και των τεχνικών στην αποκατάσταση του βραχιονίου πλέγματος, υπάρχει αύξηση στη συχνότητα των τραυματισμών αυτών, λόγω τραυμάτων υψηλής ενέργειας, όπως ατυχήματα μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών, αλλά και κατά τη διάρκεια κάποιας αθλητικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερα, η επίπτωση από τους τραυματισμούς μοτοσικλετών είναι υπεύθυνη για την πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Οι κακώσεις του βραχιονίου πλέγματος είναι συνήθως υψηλής ενέργειας και συνήθως προκαλούνται όταν ο βραχίονας τραβιέται, ή τεντώνεται με δύναμη σε αντίθετη κατεύθυνση από τον αυχένα, όπως συμβαίνει συνήθως μετά από πτώση από μοτοσικλέτα.

Τα είδη τραυματισμών εξαρτώνται από τον μηχανισμό κάκωσης και διακρίνονται σε:

• Διάταση νεύρων, δηλαδή προσωρινή διακοπή της λειτουργίας των νεύρων, εξαιτίας κάποιου τραυματισμού. Η βλάβη μπορεί να αναστραφεί χωρίς χειρουργική επέμβαση, έπειτα από μερικές ημέρες ή μήνες.
• Ρήξη, κατά την οποία συμβαίνει μερική ή ολική διακοπή της συνέχειας των νευρικών ριζών
• Αποκόλληση των νευρικών ριζών από το νωτιαίο μυελό (avulsion injuries). Η συγκεκριμένη κατάσταση χαρακτηρίζεται ως η σοβαρότερη από το σύνολο των κακώσεων, καθώς δεν υπάρχει κάποια τεχνική για την άμεση αντιμετώπιση της και η παράλυση του βραχιονίου πλέγματος είναι πλήρης.

Συμπτώματα κάκωσης βραχιονίου πλέγματος

Τα συμπτώματα ποικίλουν κα εξαρτώνται από το είδος της κάκωσης που έχουν υποστεί τα νεύρα, καθώς και από το είδος του νεύρου ή των νεύρων που έχουν τραυματιστεί. Γενικά ορισμένα από τα πιο συχνά συμπτώματα είναι τα εξής:

• Απώλεια αισθητικότητας
• Πόνος
• Παράλυση
• Αδυναμία και μούδιασμα

Πολλές φορές μία κάκωση στο βραχιόνιο πλέγμα είναι πολύ δύσκολο να εντοπισθεί εγκαίρως από τον πάσχοντα, καθώς ο πόνος δεν αποτελεί χαρακτηριστικό όλων των νευρικών κακώσεων. Έτσι ενώ τη μία στιγμή διατηρείται η ακεραιότητα του χεριού, μπορεί να υπάρξει απώλεια της δυνατότητας κίνησης ή της αίσθησης ξαφνικά.

Διάγνωση κάκωσης βραχιονίου πλέγματος

Πολλές φορές υπάρχουν δυσκολίες στη διάγνωση των κακώσεων αυτών διότι:

• Συχνά αποκρύπτονται λόγω πιθανού κώματος σε πολυτραυματίες
• Συχνά συνυπάρχουν άλλες ορθοπεδικές κακώσεις (κατάγματα της ωμοπλάτης, κλείδας, κλπ.) που μπερδεύουν
• Συχνά αγνοούνται
• Συχνά υπάρχει λάθος πληροφόρηση

Ο απλός ακτινολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος, ώστε διαγνωσθεί κάποιο κάταγμα του αυχένα, της σπονδυλικής στήλης ή του ώμου.

Ο έλεγχος για κάκωση του βραχιονίου πλέγματος περιλαμβάνει τη μαγνητική τομογραφία, καθώς και την αυχενική μυελογραφία σε συνδυασμό με αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Επίσης, οι ηλεκτροδιαγνωστικές μελέτες είναι σημαντικές για τον καθορισμό της σοβαρότητας και του επιπέδου της βλάβης.

Θεραπεία κάκωσης βραχιονίου πλέγματος

Η αντιμετώπιση των κακώσεων του βραχιονίου πλέγματος είναι μία απαιτητική διαδικασία και απαιτεί εξειδικευμένη γνώση από το θεράποντα Ιατρό. Συχνά, λόγω του ότι οι κάκωση συνυπάρχει με άλλου είδους τραυματισμούς, εξαιτίας κάποιου ατυχήματος είναι απαραίτητη η συνεργασία του ορθοπαιδικού χειρουργού με τις άλλες ειδικότητες, ώστε η έναρξη της αποκατάστασης του βραχιονίου πλέγματος να ξεκινήσει εφόσον η κατάσταση του ασθενή έχει σταθεροποιηθεί.

Ως έγκαιρη αποκατάσταση της κάκωσης θεωρείται το χρονικό διάστημα από 1 έως 3 μήνες και είναι κατά πλειοψηφία χειρουργική. Πρώιμη διερεύνηση και χειρουργική αποκατάσταση μεταξύ 3-6 εβδομάδων ενδείκνυται όταν υπάρχει υποψία αποσπαστικής βλάβης (avulsion injury). Οι διαθέσιμες χειρουργικές επιλογές είναι πολλές και η επιλογή εξαρτάται από το είδος της βλάβης. Ενδεικτικά ορισμένες από αυτές είναι:

• Νευρόλυση
• Συρραφή των νευρικών στελεχών
• Αποκατάσταση με νευρικά μοσχεύματα
• Νευρομεταφορές

Η θεραπεία γενικά στις βλάβες του βραχιονίου πλέγματος είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η εισαγωγή όμως των μικροχειρουργικών τεχνικών επέτρεψε στους σύγχρονους χειρουργούς του βραχιονίου πλέγματος να μετατρέψουν τις αρχικές ανεπιτυχείς προσπάθειες, σε μια λογικότερη προσέγγιση των τραυματισμών αυτών, με εξαιρετικά αποτελέσματα σε αρκετές περιπτώσεις.

Μετεγχειριτκή αποκατάσταση
Η μετεγχειρητική αποκατάσταση σε περιπτώσεις κάκωσης του νεύρου είναι μία αργή διαδικασία και απαιτεί υπομονή και προσήλωση στις ειδικές φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις. Οι ασκήσεις επικεντρώνονται στις αρθρώσεις και σε όλους τους μύες του άνω άκρου και σκοπός τους είναι η παρεμπόδιση της δυσκαμψίας και της μυϊκής ατροφίας στον ώμο, αγκώνα, καρπό και στο χέρι. Το χέρι θα πρέπει να τοποθετείται σε ειδική θέση κατά τη διάρκεια της ημέρας για αποφυγή του οιδήματος.

Η διαχείριση του πόνου αυτό το χρονικό διάστημα επιτυγχάνεται με φαρμακευτική αγωγή και ειδικά βοηθήματα.

Ο Δρ. Ζήνων Κόκκαλης εξειδικεύεται στη Χειρουργική Ώμου και στη Χειρουργική Κακώσεων Περιφερικών Νεύρων του Βραχιονίου Πλέγματος, με ενασχόληση σε όλο το φάσμα των ορθοπαιδικών παθήσεων. Επικοινωνήστε μαζί του σχετικά με οποιοδήποτε ορθοπαιδικό πρόβλημα αντιμετωπίζετε και λάβετε εξατομικευμένη διάγνωση και προτάσεις βέλτιστης θεραπείας.