Τι σημαίνει ο όρος μαιευτική παράλυση
O όρος μαιευτική παράλυση, ή σύμφωνα με την σύγχρονη ονοματολογία «περιγεννητική παράλυση του βραχιονίου πλέγματος», αναφέρεται σε παράλυση του βραχιονίου πλέγματος, εξαιτίας κάποιου τραυματισμού του νεογνού κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η παράλυση μπορεί να αφορά κάποιο μέρος του άνω άκρου, ή και ολόκληρο το άκρο.

Τι είναι το βραχιόνιο πλέγμα
Το βραχιόνιο πλέγμα είναι μια περίπλοκη δέσμη νευρών που ξεκινάει από το κατώτερο σημείο του αυχένα, και διαμέσου του τραχήλου και της μασχάλης καταλήγει στο χέρι. Το σύμπλεγμα αυτών των νεύρων παρέχει αίσθηση στον ώμο, στον αγκώνα, στο καρπό και στο χέρι.

Πως συμβαίνει ο τραυματισμός

Ο τραυματισμός του βραχιονίου πλέγματος κατά τον τοκετό δεν είναι συχνός. Συνήθως προκαλείται όταν ο λαιμός του βρέφους τεντωθεί προς κάποια κατεύθυνση, κατά τη διάρκεια κάποιου δύσκολου τοκετού εξαιτίας των παρακάτω παραγόντων:

• Στενή πύελος της επιτόκου
• Δυστοκία ώμου (Παράταση του χρόνου του τοκετού, με τον ώμο να τραβιέται βίαια σε μία κατεύθυνση με ταυτόχρονη πλάγια κάμψη της κεφαλής)
• Λανθασμένοι και βίαιοι χειρισμοί του μαιευτήρα
• Ισχιακή προβολή, όπου ο τραυματισμός συμβαίνει λόγω της διάτασης που ασκείται στο βραχιόνιο πλέγμα, λόγω ανάτασης των χεριών του βρέφους, με ταυτόχρονη πλάγια κάμψη του κορμού και του αυχένα
• Δύσκολη διαδικασία τοκετού, σε περιπτώσεις που το νεογνό είναι υπέρβαρο (άνω των 4 κιλών)

Ποια είναι η κλινική εικόνα του νεογνού που έχει υποστεί μαιευτική παράλυση
Η βλάβη είναι εμφανής αμέσως μετά τον τοκετό. Ο βραχίονας του παιδιού φαίνεται χαλαρός (σε έκταση και έσω στροφή – θέση χεριού «δίκην φιλοδωρήματος») ή σε πλήρη παράλυση, ενώ ταυτοχρόνως απουσιάζει η αίσθηση στον ώμο, στο χέρι ή στον καρπό.

Η ταξινόμηση της μαιευτικής παράλυσης πραγματοποιείται με βάση το επίπεδο της νευρικής βλάβης, και κατατάσσεται σε τρεις κατηγορίες:

• Παράλυση ανωτέρου τύπου Α5, Α6 ± Α7 (Erb’s palsy)
• Παράλυση κατωτέρου τύπου Α8-Θ1 (Klumpke’s palsy)
• Πλήρη παράλυση του βραχιονίου πλέγματος Α5-Θ1

Πως αντιμετωπίζεται η παράλυση του βραχιονίου Πλέγματος
Ο μηχανισμός και το επίπεδο κάκωσης θα επηρεάσει τον τρόπο, με τον οποίο αξιολογείται και αντιμετωπίζεται η κάθε κατάσταση. Συνήθως προσβάλλονται οι Α5 και Α6 νευρικές ρίζες με ή χωρίς συμμετοχή της Α7 (Erb’s palsy). Καθολική προσβολή του βραχιονίου πλέγματος (Α5-Θ1) είναι μάλλον ασυνήθης και έχει πτωχότερη πρόγνωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις επέρχεται αυτόματη αποκατάσταση της βλάβης μέσα σε λίγους μήνες. Σύμφωνα με μελέτες το 60% των βρεφών παρουσιάζουν βελτίωση της κινητικότητας του άκρου μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες της ζωής τους. Σε περιπτώσεις που δεν παρουσιάσει κάποια κινητικότητα μέσα στους τέσσερις μήνες η πρόγνωση δεν είναι πολύ καλή.

Στη νεογνική περίοδο προτείνεται η διενέργεια εντατικής φυσικοθεραπείας για την αποφυγή δυσκαμψιών του άνω άκρου έως ότου επανέλθει η φυσιολογική κινητική λειτουργία. Δυστυχώς, κάποια παιδιά εμφανίζουν δυσκαμψία του πάσχοντος ώμου σε έσω στροφή με συνέπεια διαταραχή της επικέντρωσης αυτού στην γληνοβραχιόνια άρθρωση. Για το λόγο αυτό, ο στόχος μας σε μικρές ηλικίες είναι η αποκατάσταση μιας φυσιολογικά επικεντρωμένης άρθρωσης με όσο το δυνατό μεγαλύτερο εύρος κίνησης.

Η αρθροσκοπική απελευθέρωση του ώμου σε παιδιά με βλάβες του βραχιονίου πλέγματος κατά τον τοκετό αποτελεί μια ελάχιστα παρεμβατική μέθοδο που μπορεί να βελτιώσει θεαματικά την λειτουργικότητα του πάσχοντος ώμου. Είναι μία πρωτοποριακή τεχνική την οποία εφαρμόζει ο κ. Κόκκαλης, και τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.

Σε μεγαλύτερα παιδιά με προχωρημένη παραμόρφωση της γληνοβραχιόνιας άρθρωσης του ώμου, όπως και μετά από αποτυχημένες επεμβάσεις μαλακών μορίων, η οστεοτομία έξω στροφής του βραχιονίου είναι δυνατόν να βελτιώσει το εύρος κίνησης του πάσχοντος ώμου και να δώσει στο παιδί καλύτερη ποιότητα ζωής.

Σε κάθε περίπτωση, ο εξειδικευμένος Ορθοπεδικός Χειρουργός θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα υποδείξει την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης για την αντιμετώπιση του τραυματισμού, καθώς και το χρονικό πλαίσιο, στο οποίο πρέπει να πραγματοποιηθεί.

Φυσικοθεραπευτικο Πρόγραμμα

Είτε πραγματοποιηθεί χειρουργική επέμβαση, είτε όχι, συνήθως προτείνεται από το Χειρουργό κάποιο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, με στόχο την ολική αποκατάσταση, ή τη βελτίωση της κατάστασης. Το πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει συνεδρίες με ειδικό επαγγελματία φυσικοθεραπευτή, εξειδικευμένο στην αντιμετώπιση καταστάσεων που αφορούν παιδιά και ασκήσεις που διενεργούνται από τη μητέρα υπό την καθοδήγηση του θεράποντα Ιατρού.